|
|
Εθισμός στο Διαδίκτυο
Το Διαδίκτυο αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα εργαλεία του ανθρώπου στη σύγχρονη κοινωνία. Όλοι μας το έχουμε ακουστά ή και ακόμα το χρησιμοποιούμε , αλλά πόσοι από εμάς πραγματικά το γνωρίζουνε;. Μας παρέχει πρόσβαση σε μία ευρεία γκάμα πληροφοριών και υπηρεσιών χωρίς να απαιτείται η μετακίνησης μας. Όλα σχεδόν τα σχολεία έχουν εξοπλιστεί με υπολογιστές και τα περισσότερα παιδιά σήμερα, χρησιμοποιούν υπολογιστή ή το διαδίκτυο. Οι υπολογιστές ενσωματώθηκαν σε κάθε πλευρά της καθημερινής ζωής των ανθρώπων άλλες φορές σωστά και εποικοδομητικά και άλλες προκαλώντας προβλήματα.
1. Τι είναι ο εθισμός στο διαδίκτυο Ο εθισμός στο διαδίκτυο εμφανίζεται συνήθως σε εφήβους και αυτό αιτιολογεί το γεγονός του ότι είναι μια σχετικά νέα μορφή εξάρτησης. Προτάθηκε ως όρος από τον Goldberg το 1995. Και επικράτησε ως ορισμός της ''καταναγκαστικής, υπερβολικής χρήσης του διαδικτύου και τον εκνευρισμό ή δυσθυμική συμπεριφορά που παρουσιάζει κατά τη στέρησή της.'' 2. Πώς επηρεάζει τους εφήβους. Που είναι και το κομμάτι που μας ενδιαφέρει Γενικότερα, δεν αποτελεί μια κλινική οντότητα, τουλάχιστον στη χώρα μας και θα πρέπει να είμαστε περήφανοι γι' αυτό. Αντίθετα με όσα συμβαίνουν στη Κίνα, τη Νότια Κορέα Και τη Ταϊβάν, όπου μιλάμε για σοβαρές περιπτώσεις εφήβων, οι οποίοι βέβαια είναι πιο επιρρεπείς στον εθισμό του διαδικτύου όπως θα αναφέρω και παρακάτω. Μιλώντας για μια περίπτωση κυνικής οντότητας, λοιπόν, εννοούμε καταστάσεις όπου ο ασθενής μειονεκτεί σημαντικά στην κοινωνική και επαγγελματική του λειτουργικότητα, δηλαδή γίνεται λιγότερο κοινωνικός. Αυτό, λοιπόν με τη σειρά του ίσως να συμβαίνει λόγο ενός feature που έχει το διαδίκτυο, δηλαδή σου επιτρέπει μεν να καλύψεις συγκεκριμένες ψυχολογικές ανάγκες, αλλά και τη ικανότητα να δημιουργήσεις μια ‘’ιδανική κατάσταση εαυτού’’, εξερευνώντας διαφόρους τομείς της προσωπικότητάς του, χωρίς περιορισμούς ή συνέπειες, σε υψηλές ταχύτητες, εύκολα προσβάσιμο, έχοντας εικοσιτετράωρη διαθεσιμότητα και σε χαμηλό κόστος. Άμεσα προκύπτει το ‘’Avatar’’, όχι από την ταινία, αλλά ένας τρισδιάστατος ψηφιακός χαρακτήρας που εμείς έχουμε δημιουργήσει (συνήθως μέσω ενός παιχνιδιού). Και αυτό είναι ένα τέλειο παράδειγμα του γιατί να εθιστεί κανείς στο διαδίκτυο. Απλά φανταστείτε πως βρίσκεστε σε έναν κόσμο που έχετε δημιουργήσει εσείς, με έναν χαρακτήρα, τον τέλειο εαυτό σας, δρώντας χωρίς περιορισμούς,... και, γιατί οχι; Ορίζετε και τη μοίρα αυτού του κόσμου. Και ναι, είναι ένας τέλειος κόσμος, όπου μπορείτε να κάνετε τα πάντα να ανθίσουν και να βγάλουν ρίζες στο πουθενά, με όλη τη σημασία της έννοιας. Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό είναι η ικανότητα να υιοθετήσει ο χρήστης διάφορες ταυτότητες ανάλογα με την εμπειρία που έχει αναπτύξει στο διαδίκτυο, λόγω της κατεξοχήν ανωνυμίας που προσφέρει. Δηλαδή ένας χρήστης ο οποίος συναναστρέφεται συνεχώς με άτομα από άλλη χώρα π.χ, μπορεί να αποκτήσει με επιτυχία την ικανότητα μίμησης και να ξεγελάσει έναν άλλο, παριστάνοντας κάποιον Σουηδό . Επιρρεπείς σε αυτά τα drawbacks του internet είναι κυρίως αγόρια που μεγαλώνουν σε δύσκολες καταστάσεις (δυσλειτουργικές οικογένειες). Για να αποφευχθεί αυτό δεν πρέπει να υπάρχει, αυτό που λέμε άγνοια από τη πλευρά του γονέα αν κατευθύνει το παιδί, αλλά ούτε από το ίδιο σε απειλές του internet. Άλλα αίτια που οδηγούν στον εθισμό είναι ψυχικές διαταραχές, διαταραχές προσωπικότητας, υπερκινητικότητα και κοινωνική φοβία. Ιδίως όμως η εμφάνιση του εθισμού έπεται της εμφάνισης του άγχους. Επίσης, άλλα συμπτώματα: Σύνδρομο απόσυρσης όπως π.χ (έμμονη σκέψη για το διαδίκτυο και όνειρα για το διαδίκτυο). Κατανάλωση υπερβολικού χρόνου/ χρημάτων σε δραστηριότητες σχετικές με το διαδίκτυο. Έκπτωση στην ακαδημαϊκή λειτουργία του ατόμου. Μειωμένη επίδοση στο σχολείο. 3. Πότε συμβαίνει αυτό Πιο συχνά είναι τα κρούσματα κατά τη μέση εφηβεία 15-17 ετών, όπου σταδιακά αυτονομούνται, καθώς και κατά την όψιμη εφηβεία, κοντά στα 19. Η πλειοψηφία ασχολείται με ηλεκτρονικά παιχνίδια στο σπίτι ή στο internet cafe. Πανέμορφα. Επικίνδυνη περίπτωση αποτελεί αυτή των φοιτητών, οι οποίοι καλούνται να οριοθετήσουν τη χρήση του διαδικτύου. Σποραδικά εμφανίζεται το πρόβλημα και σε μεγαλύτερες ηλικίες (διαδικτυακός τζόγος, διαδικτυακή πορνογραφία). Και ναι, υπάρχουν παιχνίδια για συνταξιούχους. 4. Ο ρόλος των γονέων Πρόσφατη έρευνα στην Ελλάδα κατέδειξε τη σημασία της γονικής μέριμνας και φροντίδας στην ανάπτυξη του εθισμού στο διαδίκτυο. Παράλληλα με την προστατευτικότατα των γονέων, το παιδί πρέπει να καθοδηγείται με επάρκεια σε ένα ασφαλές περιβάλλον, χωρίς να παρεμποδίζονται οι προσπάθειές του για ανάδειξη της προσωπικής του ταυτότητας. Αντίθετα, η υπερπροστατευτικότητα και χαμηλά επίπεδα φροντίδας, οδηγούν στο πρότυπο affectionless control (έλεγχος χωρίς στοργή), το οποίο συνδέθηκε με υψηλότερες βαθμολογίες εθισμού στο διαδίκτυο. Στοργή και φροντίδα, οι γονείς... προφανώς ξέρουν τι σημαίνει αυτό. Καθώς, θα πρέπει να εγκατασταθούν φίλτρα στον Η/Υ, ώστε να μπορούν να ελέγχουν με ακρίβεια τους ιστιότοπους που επισκέπτεται και να συζητούν για τις διαδικτυακές διαδρομές του παιδιού τους. Και, θα πρέπει λοιπόν οι ίδιοι να χρησιμοποιούν το διαδίκτυο μαζί με το παιδί, για να είναι αποτελεσματικοί. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν σταδιακά να τεθούν κάποιες βάσεις όταν το παιδί φτάσει στην εφηβεία, δηλαδή όρια. Αυτό να τονίσω ότι απαιτεί χρόνο από τους γονείς. Επίσης σε πιο πρακτικό επίπεδο ο υπολογιστής καλό θα ήταν να βρίσκεται σε κοινόχρηστο χώρο και όχι στο δωμάτιο του παιδιού. 5. Η αντιμετώπιση του εθισμού Η θεραπευτική επιλογή που έχουμε στο πρόβλημα της υπερβολικής ενασχόλησης ή εθισμού με το διαδίκτυο είναι η ψυχοθεραπεία ώστε να διερευνηθούν τα αίτια που οδήγησαν τον έφηβο σε αυτή τη στάση, στοχεύοντας στο να ξαναβρεί την εμπιστοσύνη στον εαυτό του και στη ζωή. Καμιά φορά, αν υποκρύπτεται και άλλη διαταραχή, μπορεί συνοδευτικά με την ψυχοθεραπεία να χρειαστεί και φαρμακευτική υποστήριξη. Να αναφέρουμε ότι στην Ευρώπη υπάρχουν κλινικές απεξάρτησης από το διαδίκτυο (Γερμανία, Ολλανδία). Οι στόχοι τους είναι να αποδείξουν στους έφηβους ότι η αληθινή περιπέτεια είναι πολύ πιο συναρπαστική από την εικονική. Έτσι θα τους βοηθήσουν ώστε να βελτιώσουν την αυτοεκτίμησή τους. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας δε διακόπτεται η χρήση, αλλά ο έφηβος μαθαίνει να θέτει όρια στη χρήση και να αρχίσει και πάλι την ενασχόληση με άλλες δραστηριότητες -να επανενταχθεί-. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι υποφέρουν από αυτού του είδους την εξάρτηση και την εκλογικεύουν με τη σκέψη ότι το internet αποτελεί απλά ένα μέσο διασκέδασης και ψυχαγωγίας που το χρησιμοποιούν αρκετοί. Βασίλης Χ.
|